Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Dębicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2022 r.

Sąd Rejonowy w Dębicy, Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Beata Kozik

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2022 r. w Dębicy na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w D.

przeciwko (...)
z siedzibą w W.

o zapłatę kwoty 8.600,90 zł

I.  Zasądza od pozwanego (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. kwotę 3.690,00 zł (słownie: trzy tysiące sześćset dziewięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 8 grudnia 2021r. do dnia zapłaty.

II.  W pozostałej części powództwo oddala.

III.  Koszty procesy pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 16/22 upr.

UZASADNIENIE

WYROKU SĄDU REJONOWEGO

W DĘBICY Z DNIA 12 WRZEŚNIA 2022 r.

Powód (...) Spółka z o.o. z siedzibą w D. wytoczyła powództwo przeciwko (...) z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 8.600,90 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty.

Na uzasadnienie powód podał, że w wyniku kolizji z dnia 29 sierpnia 2021 r. został uszkodzony samochód marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) stanowiący własność M. N. (1). Szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela sprawcy kolizji (...) z siedzibą w W.. Poszkodowana wynajęła pojazd zastępczy. Jako konsument zwróciła się do profesjonalisty jakim jest powód i udzieliła mu upoważnienia do działania w jej imieniu. Od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia 26 października 2021 r. poszkodowana wynajmowała pojazd zastępczy od powoda w okresie prowadzenia postępowania likwidacyjnego w związku ze szkodą całkowitą. Odszkodowanie zostało wypłacone w dniu 19 października 2021 r. i poszkodowana wynajmowała pojazd jeszcze przez kolejne 7 dni celem zorganizowania pojazdu. W dniu 27 października 2021 r. została wystawiona faktura za najem pojazdu zastępczego na kwotę 13.520,99 zł brutto, to jest 57 dni x 190,00 zł netto za dobę oraz została doliczona opłata za podstawienie i odbiór pojazdu. W toku postępowania szkodowego strona pozwana nie zaoferowała najmu pojazdu zastępczego i poszkodowana nie była wstanie ocenić czy oferta złożona przez pozwanego spełnia jej oczekiwania. Powód działając imieniem poszkodowanej zwrócił się do pozwanego o przedstawienie konkretnej oferty najmu. Strona pozwana nie odpowiedziała w ogóle. Za najem pojazdu zastępczego pozwany przyznał poszkodowanemu kwotę 4.920,00 zł brutto. Strona pozwana uznała cały okres najmu, natomiast zweryfikowała stawkę za dobę uznając, że powinna ona wynosić jedynie 125,00 zł netto. W dniu 31 sierpnia 2021 r. powód nabył wierzytelność od poszkodowanej.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Na uzasadnienie podała, że wypłaciła odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w kwocie 4.920,00 zł za okres 32 dni. Ubezpieczyciel uznał najem od dnia rozpoczęcia usługi do dnia uzyskania informacji o szkodzie całkowitej, tj. do dnia 24 września 2021 r. + 7 dni na zagospodarowanie wraku do dnia 7 października 2021 r. Uznany okres najmu przypada od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia 1 października 2021 r. Pozwany zweryfikował stawkę dobową do kwoty 125,00 zł netto na podstawie informacji o warunkach i stawkach czynszu najmu pojazdu zastępczego obowiązujących w W., przekazanej firmie zgłaszającej szkodę w imieniu poszkodowanego i uznał okres najmu za 32 dni. Firma zgłaszająca szkodę otrzymała informację w o czym świadczy wiadomość e-mail z dnia 3 września 2021 r., w którym zostały zawarte pytania do pozwanego na temat najmu, które nie miały merytorycznego znaczenia w realiach sprawy. Analizując wiadomość elektroniczną z dnia 3 września 2021 r. pozwany ma wrażenie, że postępowanie powoda miało uzasadniać w procesie likwidacji szkody nieskorzystanie z propozycji pozwanego i korzystanie z najmu w jego własnej firmie za wyższą stawkę. Nie był to dowód na rzeczywistą chęć poszkodowanego do najęcia pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego. Pozwany w postępowaniu likwidacyjnym informował, że oferuje nieodpłatną możliwość organizacji wynajmu pojazdu zastępczego z możliwością podstawienia pojazdu do wcześniej ustalonego miejsca. Najem miał się odbyć w formie bezgotówkowej, ubezpieczyciel jednocześnie zastrzegł, że w przypadku najmu pojazdu we własnym zakresie może dokonać weryfikacji długości okresu najmu oraz stawki dobowej do poziomu wartości stawek akceptowanych przez pozwanego. Skoro ubezpieczyciel informuje o możliwości zawarcia umowy oznacza to, że jest wstanie wynająć taki samochód, tym bardziej, że wynajem pozostaje w jego interesie. W innym przypadku działanie ubezpieczyciela dążyłoby do wprowadzenia poszkodowanego w błąd i możliwe, że do doprowadzenia niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Poszkodowany nie musi ponosić żadnych kosztów najmu bo pokrywa je ubezpieczyciel. Informacje o możliwości nieodpłatnej organizacji najmu pojazdu zastępczego wraz ze stawkami czynszu obowiązujących u pozwanego zostały wysłane do podmiotu reprezentującego poszkodowaną dnia 2 września 2021 r. Poszkodowana mogła ponadto zapoznać się z treścią pisma dnia 24 września 2021 r., gdy otrzymała informację na temat wyceny kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu wraz z informacją o szkodzie całkowitej. Powód (cesjonariusz) cechuje się wysokim stopniem specjalizacji w zakresie likwidacji szkód samochodowych. Jest doskonale zorientowany, że aktualnie znaczna część towarzystw ubezpieczeniowych, a prawie wszystkie większe firmy ubezpieczeniowe, po zgłoszeniu szkody oferują właścicielom uszkodzonych pojazdów najem pojazdów zastępczych o klasie zbliżonej do uszkodzonego za dzienne stawki niższe od średnich stawek wolnorynkowych. Ubezpieczyciele w ten sposób próbują minimalizować zakres szkody komunikacyjnej. Dodatkowo pozwany zwraca uwagę, że kwota 13.520,00 zł dotycząca najmu pojazdu zastępczego, wynikająca z faktury przewyższa wartość uszkodzonego pojazdu marki S. (wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym 10.800,00 zł). Pozwany stoi na stanowisku, że za podaną kwotę poszkodowana mogła pozyskać nowy samochód na podobnym poziomie eksploatacji, co uszkodzony. Szczególnie wobec informacji z dnia 24 września 2021 r. o szkodzie całkowitej. Niezrozumiałe jest generowanie tak wysokich kosztów najmu pojazdu zastępczego, szczególnie wobec propozycji nieodpłatnej możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego złożonej przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego oraz otrzymania informacji o szkodzie całkowitej. W ocenie pozwanego szkoda została w całości zrefundowana. Pozwany powołał się na przepisy art. 822 k.c., 363 k.c., uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., Sygn. akt III CZP 32/2003, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r., Sygn. akt III CZP 20/17. Pozwany wskazał, że zweryfikował stawkę dobową najmu pojazdu do kwoty stawki stosowanej przez podmiot współpracujący z pozwanym. Pozwany proponował możliwość skorzystania z wypożyczalni współpracującej z pozwanym, z której to poszkodowany nie skorzystał. Pozwany zrobił wszystko by ułatwić proces wynajmu pojazdu zastępczego, podając poszkodowanemu dane kontaktowe pod którymi mógł uzyskać szczegółowe informacje o zasadach najmu, przesyłając cennik najmu akceptowany przez pozwanego. Poinformował o rozliczeniu bezgotówkowym i bez angażowania poszkodowanego. Poszkodowany został poinformowany, że szczegóły zostaną przekazane samemu zainteresowanemu najmem telefonicznie i informacja ta była wystarczająca. Poszkodowany jedynie miał zadzwonić pod podany numer telefonu. W ocenie pozwanego wykonanie telefonu przez poszkodowanego nie jest dla niego obciążeniem czy niedogodnością usprawiedliwiającą korzystanie ze stawki dwukrotnie wyższej niż stawka najmu zaproponowana przez ubezpieczyciela. Zaniechanie aktywnego i należycie starannego udziału w postępowaniu likwidacyjnym pozwanego stanowi przyczynienie się poszkodowanego do zwiększenia rozmiaru szkody, co w myśl art. 362 k.c. uzasadnia odpowiednie zmniejszenie należnego odszkodowania. W myśl art. 826 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poszkodowany powinien dążyć do zmniejszenia rozmiaru szkody i złagodzenia skutków zdarzenia. Zgodnie z art. 354 § 2 k.c. wierzyciel powinien współdziałać przy wykonywania zobowiązania, zatem jeżeli poszkodowany byłby zainteresowany najmem pojazdu zastępczego w ramach współdziałania z pozwanym w likwidacji szkody, podjąłby próbę ustalenia szczegółów i dokładnych warunków najmu samochodu zastępczego. Taka próba nie została podjęta, stąd zabrakło współdziałania ze strony poszkodowanego. Wybierając ofertę przewyższająca propozycję pozwanego, poszkodowany nie wywiązał się z nałożonych na niego obowiązków dotyczących minimalizacji skutków szkody oraz współdziałania i tym samym doszło do nadmiernego rozszerzenia odpowiedzialności ubezpieczyciela w przedmiotowej sprawie. Nie sposób przyjąć zupełnej dowolności w określaniu kosztów poniesionych tytułem najmu samochodu zastępczego przy jednoczesnym zobowiązaniu ubezpieczyciela sprawcy szkody do ich ponoszenia. Forma przekazywanej informacji o możliwości najmu nie wynika z wewnętrznych procedur ubezpieczyciela, ale ze wskazań dokonanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Informacja o możliwości najmu kierowane przez ubezpieczycieli do poszkodowanych została zatwierdzona przez Komisję Nadzoru Finansowego i zawiera wszystkie informacje, które według KNF są potrzebne do złożenia propozycji najmu (wytyczne dotyczące likwidacji szkód komunikacyjnych KNF z dnia 16 grudnia 2014 r. pkt 20.6). Wobec tego zarzut strony powodowej o niewystarczającym skonkretyzowaniu propozycji najmu jest bezzasadny. Ta forma składania propozycji nie budzi wątpliwości sądów powszechnych (wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 13 września 2019 r., Sygn. akt IV GC 164/19). Z uwagi na tajemnicę handlową pomiędzy ubezpieczycielem, a podmiotem z którym pozwany zawarł umowę współpracy, nie jest możliwe przedstawienie szczegółowych postanowień umownych łączących strony. Pozwany kwestionuje najem pojazdu zastępczego na okres 57 dni po stawce 233,00 zł brutto w przedmiotowej sprawie. Już dnia 24 września 2021 r. poinformował poszkodowaną, iż w pojeździe doszło do szkody całkowitej i pozwana mogła rozpocząć starania mające na celu zbycie uszkodzonego samochodu. Kwota 13.520,00 zł za najem pojazdu wynikająca z faktury przewyższa wartość samochodu, stąd całkowicie nieekonomicznym wydaje się wygenerowanie tak wysokich kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego. W aspekcie propozycji nieodpłatnej możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego przez pozwanego. Pozwany kwestionuje najem pojazdu zastępczego po dniu 1 października 2021 r., jako bezzasadny oraz ekonomicznie nieuzasadniony. Nadto pozwany nie znajduje podstaw do refundacji kosztów związanych z podstawieniem i odbiorem pojazdu wynajętego przez poszkodowaną od powoda. Usługa ta nie została przez strony umowy ustalona, co do zasady i wysokości. Nie wynika z umowy najmu, ani załączników do niej, a jedynie wyszczególniona jest na fakturze VAT. Powód żąda kwoty 100,00 zł z tytułu kosztów podstawienia i odbioru auta, co jest nieuzasadnione także z tego względu, że nie udowodniono konieczności wykonania przedmiotowej usługi, a zastosowana stawka jest rażąco zawyżona. Faktura VAT nie może stanowić dowodu na okoliczność wysokości roszczenia. Odszkodowanie powinno co do zasady ściśle odpowiadać wysokości szkody, nie powinno być niższe od tej wysokości, ani wyższe i nie powinno stanowić źródła bezpodstawnego wzbogacenia poszkodowanego (tak również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt III CZP 14/97, publ. OSN 1997/8/103, czy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2002 r., sygn. akt IV CKN 619/00).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 sierpnia 2021 r. doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność M. N. (1), za spowodowanie kolizji ponosił odpowiedzialność kierujący samochodem ubezpieczonym od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym (...) z siedzibą w W..

Okoliczność bezsporna, a także dowód:

- zeznania świadków: M. N. (2), k. 81-82, M. N. (1), k. 99-100.

W dniu 31 sierpnia 2021 r. o godz.13.54 wpłynęło do pozwanego (...) z siedzibą w W. zgłoszenie szkody polegające na uszkodzeniu pojazdu marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...). W wiadomości e-mail z dnia 2 września 2021 r. poszkodowana została zawiadomiona o zarejestrowaniu szkody oraz zostały jej przesłane informacje o warunkach najmu pojazdu zastępczego wraz z tabelą określającą segmenty pojazdów, przykładowe samochody oraz ceny za dobę najmu pojazdu zastępczego. Poproszono poszkodowaną o kontakt w sprawie najmu pojazdu zastępczego pod wskazany numer telefonu. Wskazano także adres poczty elektronicznej. Pozwany zastrzegł, że w przypadku nieskorzystania z oferty pozwanego koszty najmu mogą być nierefundowane lub ograniczone do poziomu cen występujących w wypożyczalniach współpracujących z (...) z siedzibą w W..

Dowód:

- kopia wiadomości e-mail od pozwanego wraz z dodatkowymi informacjami dla poszkodowanej z dnia 2 września 2021 r., k. 57,

- kopia decyzji pozwanego z dnia 24 września 2021 r., k. 16-17,

- kopia wiadomości e-mail z dnia 2 września 2021 r. wraz z informacjami dotyczącymi najmu pojazdu zastępczego w aktach szkodowych przedstawionych przez pozwanego,

- zeznania świadka W. M., k. 80-81.

W dniu 31 sierpnia 2021 r. pomiędzy powodem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D., a poszkodowaną M. N. (1) została zawarta umowa najmu pojazdu zastępczego marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...). W umowie ustalono czynsz najmu za każdą dobę w wysokości 190,00 zł netto. Samochód został wydany 31 sierpnia 2021 r. o godzinie 13.50. Pojazd został zwrócony przez poszkodowaną po zakończeniu najmu w dniu 26 października 2021 r.

Dowód:

- odpis umowy najmu pojazdu zastępczego z dnia 31 sierpnia 2021 r., k. 18-19,

- odpis upoważnienia, k. 20,

- odpis protokołu zdawczo-odbiorczego, k. 22,

- odpis oświadczenia M. N. (1) z dnia 26 października 2021 r., k. 23

Powód (...) Spółka z .o.o. z siedzibą w D. i poszkodowana M. N. (1) zawarli w dniu 31 sierpnia 2021 r. umowę cesji wierzytelności.

Dowód:

- odpis umowy cesji wierzytelności z dnia 31 sierpnia 2021 r., k. 28.

Poszkodowana M. N. (1) nie miała innego pojazdu z którego mogłaby korzystać po zdarzeniu drogowym z dnia 29 sierpnia 2021 r.

Dowód:

- odpis oświadczenia M. N. (1) z dnia 26 października 2021 r., k. 23,

- zeznania świadków: M. N. (2), k. 81-82, M. N. (1), k. 99-100.

Poszkodowana M. N. (1) działając przez powoda zgłosiła szkodę w dniu 31 sierpnia 2021 r. o godzinie 13.54 drogą elektroniczną pozwanemu podając adres poczty elektronicznej (...) W dniu 2 września 2021r. powód został zawiadomiony o zarejestrowaniu szkody i doręczono mu informacje o warunkach najmu pojazdu zastępczego.

Pismem z dnia 24 września 2021 r. pozwany poinformował poszkodowaną M. N. (1), że wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym wynosi 10.800,00 zł, wartość pojazdu po kolizji 3.700,00 zł. Wysokość szkody oszacowana na kwotę 7.100,00 zł, jako szkodę całkowitą.

Dowód:

- informacja o zarejestrowaniu szkody i warunkach najmu pojazdu zastępczego w aktach szkodowych,

- informacja o warunkach najmu pojazdów zastępczych, k.68,

- odpis decyzji pozwanego z dnia 24 września 2021 r., k. 16-17.

Powód (...) Spółka z o.o. z siedzibą w D. w dniu 27 października 2021 r. wystawił fakturę VAT numer (...) obejmującą koszty wynajmu auta zastępczego marki F. (...) za 51 dni przy stawce netto 190,00 zł za dobę, to jest brutto 13.329,90 zł za cały okres najmu, opłatę za podstawienie auta w kwocie 100,00 zł brutto i opłatę za odbiór auta zastępczego w kwocie 100,00 zł brutto.

Dowód:

- kopia faktury VAT numer (...) z dnia 27 października 2021 r., k. 24.

Pozwany (...) z siedzibą w W. uznał koszty najmu pojazdu zastępczego w łącznej kwocie 4.920,00 zł brutto, to jest za 32 dni najmu po 125,00 zł netto za dobę.

Dowód:

- odpis decyzji pozwanego z dnia 7 grudnia 2021 r., k. 15.

Powód zwrócił się do pozwanego w wiadomości e-mail z dnia 3 września 2021 r. z szeregiem pytań dotyczących najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- kopia wiadomości e-mail z dnia 3 września 2021 r., k. 25.

Strona pozwana wyliczyła wartość szkody jako szkodę całkowitą w samochodzie marki S. (...). Odszkodowanie z tego tytułu zostało wypłacone w dniu 18 października 2021 r.

Dowód:

- wyliczenie szkody numer (...) z dnia 7 września 2021 r., k. 67 str. 2,

- dokumentacja likwidacji szkody w aktach szkodowych przedstawionych przez pozwanego, tj. pismo z dnia 15 listopada 2021 r., skierowane do M. N. (2),

- zeznania świadków: M. N. (2), k. 81-82, M. N. (1), k. 99-100.

Strona pozwana współpracuje z wypożyczalniami pojazdów, świadczącymi usługi na terenie całej Polski. Dostarczają one pojazdy i rozliczają się z ubezpieczycielem według ustalonych stawek. Poszkodowany chcąc skorzystać z najmu pojazdu zastępczego z wypożyczalni wspólpracującej z pozwanym winien to zgłosić pozwanemu.

Dowód:

- zeznania świadka W. M., k. 80-81,

- informacja o warunkach najmu pojazdów zastępczych, k.68,

- informacja o zarejestrowaniu szkody i warunkach najmu pojazdu zastępczego w aktach szkodowych.

Ocena dowodów:

Sąd oparł się na dowodach z dokumentów prywatnych przedłożonych przez strony. Wiarygodność przedłożonych w toku postępowania dokumentów i ich kopii nie była kwestionowana wzajemnie przez strony postępowania, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Podstawą ustaleń Sądu były także zeznania świadka W. M., który opisał procedurę dotyczącą zasad najmu pojazdów zastępczych. Zeznania te były wiarygodne i rzeczowe. Świadek M. N. (2), syn poszkodowanej podał, że zgłosił szkodę w samochodzie telefonicznie. Nie był wstanie odpowiedzieć na pytanie dlaczego zdecydował się na najem pojazdu u powoda, a nie np. w innej firmie oraz podać daty wypłaty odszkodowania z tytułu szkody całkowitej. Na podstawie dokumentów akt szkodowych, to jest zalegającego w tych aktach zawiadomienia z dnia 15 listopada 2021 r., skierowanego do M. N. (2) Sąd ustalił, że wypłata miała miejsce w dniu 18 października 2021 r. Na podstawie zeznań świadka – poszkodowanej M. N. (1) Sąd ustalił, że w jej imieniu występował syn M. N. (2). Nie dał Sąd wiary M. N. (1), że nie otrzymała oferty propozycji najmu pojazdu zastępczego od firmy ubezpieczeniowej, gdyż przeczą temu dokumenty znajdujące się w aktach szkodowych. Jej stanowisko w tym zakresie nie było jednak stanowcze, gdyż dodała „a przynajmniej nic mi na ten temat nie wiadomo”. Poszkodowana upoważniła powoda i do niego wpłynęło zawiadomienie o przyjęciu zgłoszenia szkody wraz z informacją o warunkach najmu.

Sąd postanowił na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. pominąć wniosek dowodowy zawarty w pkt 6 pozwu o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia umów partnerskich oraz umów pomiędzy współpracującymi wypożyczalniami wraz z cennikami tych podmiotów i dokumentami księgowymi dla transakcji najmu pojazdów segmentu D pomiędzy pozwanym, a wypożyczalniami „współpracującymi” na okoliczność ustalenia faktu średniej ekonomicznie uzasadnionej stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego, rzeczywistej dobowej stawki najmu jaką ponosi strona pozwana rozliczając najem ze współpracującymi wypożyczalniami, warunków kosztów i ograniczeń wynikających z najmu pojazdu wypożyczalni współpracującej z zakładem ubezpieczeń, które to warunki, koszty i ograniczenia obciążają poszkodowanego.

W ocenie Sądu powyższe dokumenty nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, istotna jest wysokość stawki najmu, którą strona pozwana zaproponowała poszkodowanemu według której poszkodowany mógł korzystać z pojazdu zastępczego. Strona pozwana ma prawo wyboru firm z którymi współpracuje i które oferują jej najkorzystniejsze warunki umowy. Ponadto powyższy wniosek dowodowy zmierzał do przedłużania postępowania.

Rozważania prawne

W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 8.600,90 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz kosztów podstawienia i odbioru pojazdu. W sprawie sporna była wysokość stawki dobowej za najem pojazdu, niezbędny czas trwania najmu pojazdu zastępczego oraz koszty podstawienia i odbioru pojazdu.

W myśl art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.).

Poszkodowany przeniósł w dniu 31 sierpnia 2021 r. wierzytelność z tytułu prawa do odszkodowania za szkodę powstałą dnia 29 sierpnia 2021 r. z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Przechodząc zatem na grunt oceny zasadności i wysokości należnego powodowi odszkodowania, należy wskazać, iż w ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną powództwa stanowią przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli (Dz. U. z 2022 r., poz. 621 z późn. zm.). W myśl art. 4 ustawy, ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Zgodnie zaś z art. 13 ust. 2 ww. ustawy, w obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem. W sprawach nieuregulowanych ustawą zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego (art. 22 ust. 1 ww. ustawy). W myśl art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (§ 1). Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4). Odpowiedzialność sprawcy szkody opiera się z kolei na przepisie art. 436 § 2 k.c., zgodnie z którym, w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Nadto, zastosowanie znajduje art. 363 k.c., a w wypadku odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń – zasady określone w § 2 tego przepisu. Powszechnie przyjmuje się również, iż w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania. Zakres obowiązku naprawienia szkody normuje w podstawowy sposób art. 361 k.c. Nakłada on – co do zasady – na zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedzialność ograniczaną normalnymi następstwami działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła oraz stratami, które poszkodowany poniósł bądź (także) korzyściami, których w wyniku wyrządzenia szkody nie uzyskano.

Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienie możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanego.

Kwestią sporną pomiędzy stronami postępowania był czas trwania najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego oraz wysokość stawki dobowej za wynajem, a także koszt podstawienia i odbioru pojazdu przez wynajmującego.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż w majątku poszkodowanego powstała szkoda majątkowa, której część stanowią koszty wynajmu pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 29 sierpnia 2021r. Nie podlega bowiem wątpliwości, iż w sytuacji, gdyby do kolizji de facto nie doszło, nie powstałyby dodatkowe koszty związane z najmem pojazdu zastępczego. Konieczność poniesienia takiego wydatku pozostawała co do zasady w adekwatnym związku przyczynowym z wystąpieniem kolizji drogowej.

Jeżeli uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy w postaci wmontowania do niego nowej części zamiennej, to koszty najmu przez poszkodowanego samochodu zastępczego obejmować mogą okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004 r., Sygn. akt II CK 494/03). Stanowisko takie ma zastosowanie jedynie przy szkodzie częściowej. W przypadku szkody całkowitej czas koniecznego najmu obejmuje okres niezbędny do nabycia innego pojazdu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., Sygn. akt III CZP 76/13).

. W ocenie Sądu Rejonowego w Dębicy niezbędny czas trwania najmu to okres obejmujący czas postępowania likwidacyjnego w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym do dnia wypłaty odszkodowania plus dodatkowo siedem dni na zagospodarowanie wraku pojazdu i zakup innego samochodu. Skoro pozwana otrzymała odszkodowanie w dniu 18 października 2021 r. to zasadny czas najmu wynosi 56 dni od 31 sierpnia 2021 r do 25 października 2021r

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. (sygn. akt III CZP 5/11, LEX numer 2340475) wskazał jednoznacznie, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Uchwała ta ma wyjątkowo doniosłe znaczenie dla skuteczności roszczeń poszkodowanych o zwrot poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego, którzy wykorzystują pojazdy mechaniczne dla celów prywatnych, i innych dóbr zastępczych w razie zniszczenia lub uszkodzenia rzeczy czynem niedozwolonym oraz dla dotychczas przyjętych modeli likwidacji szkód z ubezpieczenia OC komunikacyjnego.

Świadczenie odszkodowawcze należne od ubezpieczyciela w ramach jego odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdu mechanicznego jest zawsze świadczeniem pieniężnym (art. 805 § 2 pkt 1 k.c. i art. 822 § 1 k.c.). Poszkodowany o wynajmie pojazdu zastępczego podejmuje autonomiczną decyzję i dopiero po zakończeniu najmu kieruje żądanie do ubezpieczyciela o zwrot celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków. Poszkodowany nie ma też obowiązku uzyskiwania i oczekiwania na uprzednią zgodę ubezpieczyciela na wynajem pojazdu zastępczego. Z kolei zakład ubezpieczeń jako profesjonalista może sugerować poszkodowanemu źródła wynajmu pojazdu zastępczego, oceniane przez siebie jako korzystne, co do jakości i ceny tej usługi.

Wskazać należy, iż szkodę majątkową stanowią wydatki poniesione przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego w okresie trwania postępowania likwidacyjnego w firmie ubezpieczeniowej i okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu w przypadku szkody całkowitej. Są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodowego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.). W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest to wydatek, który służy ograniczeniu (wyłączeniu) negatywnych następstw majątkowych, doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu.

Roszczenie o zwrot poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej zostało powiązane z obiektywną potrzebą odtworzenia możliwości korzystania z rzeczy - brakiem innego, wolnego i nadającego się do wykorzystania pojazdu mechanicznego w mieniu poszkodowanego oraz autonomią woli poszkodowanego (zachowaniem się poszkodowanego), tj. wykorzystywaniem przedmiotu najmu do realizacji czynności życia codziennego w czasie remontu uszkodzonego pojazdu mechanicznego lub w okresie niezbędnym do zakupu innego samochodu. Z tych względów, refundacji podlegają celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego.

Pojęcie „celowe” i „ekonomicznie uzasadnione” to desygnaty normatywnej adekwatności przyczynowej (art. 361 k.c.), z uwzględnieniem zasady współdziałania wierzyciela z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania w sposób, o którym mowa w art. 354 k.c. Jeżeli poszkodowany wskutek czynu niedozwolonego utracił możliwość korzystania z rzeczy, nie posiadając innego, wolnego i nadającego się do wykorzystania pojazdu mechanicznego, wynajmie pojazd zastępczy o zasadniczo podobnej klasie, według stawki czynszu najmu obowiązującej na lokalnym rynku i będzie korzystał z przedmiotu najmu w okresie naprawy pojazdu mechanicznego lub w okresie niezbędnym do zakupu innego pojazdu, to koszty poniesione z powyższego z tytułu będą mogły być kwalifikowane jako wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione. Wynajęcie pojazdu mechanicznego w takich okolicznościach nie może a priori stanowić naruszenia przez poszkodowanego zasady współdziałania z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania i zwiększenia rozmiarów szkody.

Nie ulega też wątpliwości, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela obejmuje powyższe wydatki (za najem pojazdu zastępczego) także w przypadku szkody całkowitej, a więc gdy odszkodowanie ustalone zostało jako różnica pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13, OSNC 2014, Nr 9, poz. 85).

Niemniej jednak, refundacji podlegają wydatki rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego. Wprawdzie w orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, że naprawa uszkodzonego pojazdu nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania, bo istotne znaczenie ma fakt powstania szkody, a nie jej naprawienie, to nie jest on adekwatny do sytuacji najmu pojazdu zastępczego. W przypadku tego rodzaju roszczenia, strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu tego pojazdu (tak Sąd Najwyższy w uchwałach z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, LEX nr 2340475 oraz z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, LEX nr 2340475). Sąd Najwyższy konsekwentnie przyjmuje, że elementem szkody doznanej przez poszkodowanego jest zobowiązanie do zapłaty czynszu pojazdu zastępczego, o ile koszty te zostały poniesione. Wynika stąd, że nie stanowi szkody sama utrata możliwości korzystania z samochodu, natomiast poniesione koszty tej utraty wchodzą w zakres szkody. W orzecznictwie Sądu Najwyższego uznając, że wydatki w postaci kosztów najmu muszą być przez poszkodowanego zapłacone, nie sformułowano wymagania wyłącznie realnego, rzeczywistego spełnienia świadczenia przez dokonanie zapłaty wynajmującemu. Przesądzono jedynie, że gdy koszty te są celowe i ekonomicznie uzasadnione, to przysługuje odszkodowanie, nie przesądzono natomiast w jaki sposób poszkodowany powinien zapłacić czynsz najmu. Oznacza to, że do poszkodowanego należy decyzja, czy spełni świadczenie w sposób typowy przez dokonanie zapłaty, czy w inny sposób, np. przenosząc na wierzyciela swoją wierzytelność wobec sprawcy o zapłatę zobowiązania. Za takim poglądem przemawia równorzędność różnych sposobów wykonania zobowiązania znana przez polskie prawo obligacyjne. Jeżeli obie strony umowy najmu godzą się na inny sposób wykonania zobowiązania w miejsce realnej zapłaty, to nie może być to traktowane jako gorszy sposób wykonania zobowiązania. Dokonanie zatem przez poszkodowanego cesji wierzytelności przysługującej mu wobec sprawcy szkody nie wywołuje odmiennego skutku od zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego i z woli stron staje się taką zapłatą (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020 r., III CZP 63/19, LEX numer 2830567).

W przedmiotowym stanie faktycznym nie było okolicznością kwestionowaną, iż w związku z dokonaną pomiędzy powodem a poszkodowanym w następstwie kolizji cesją wierzytelności z tytułu zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego przeniesione zostały na rzecz powoda. Powód w wyniku umowy przelewu zajął pozycję wierzyciela. Niewątpliwie miała więc miejsce sytuacja, w której poszkodowany (a więc w większości przypadków osoba, która nie musi być zorientowana w realiach rynku wynajmu pojazdów) zostaje najpierw w wyniku udzielonego pełnomocnictwa (upoważnienia w postępowaniu likwidacyjnym), a następnie w wyniku umowy przelewu wierzytelności, zastąpiony przez samego wynajmującego (który w sposób oczywisty musi być obeznany ze stawkami najmu pojazdów, w tym zastępczych). Konsekwencją powyższego jest zatem przyjęcie, że działania poszkodowanego (zwłaszcza w zakresie wyboru stawek za najem pojazdu zastępczego) należy oceniać, biorąc pod uwagę profesjonalny charakter działalności wynajmującego i znajomość cen stosowanych na rynku. W takim przypadku ubezpieczyciel nie musi zatem wykazywać, że wybór droższego podmiotu wynajmującego samochody zastępcze był wynikiem świadomego (niedbałego) działania, ale wystarczy, że udowodni samo istnienie rażąco wygórowanych stawek.

Zasadą wynikającą z orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych jest to, iż stawka za najem pojazdu zastępczego w konkretnym przypadku winna zostać ustalona w celowej i ekonomicznie uzasadnionej wysokości oraz, że występuje powszechnie na rynku lokalnym. Ciężar wykazania powyższego, w myśl art. 6 k.c. spoczywa na powodzie, albowiem to on wywodzi z tej okoliczności korzystne dla siebie skutki prawne. Jak wspomniano powyżej, Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17) wskazał, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu, objęte są odpowiedzialnością z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione, tj. usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami i potrzebami poszkodowanego. Co więcej, w uzasadnieniu rzeczonego judykatu wprost wyrażono tezę, iż jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela.

Sąd uznał ostatecznie, iż roszczenie w związku z wynajmem pojazdu zastępczego zasadne było jedynie w części odpowiadającej wysokości czynszu za najem pojazdu, ustalonej przy uwzględnieniu stawki dobowej wskazywanej przez ubezpieczyciela t.j. 125,00 zł netto za dobę, a brutto 153,77 zł. Ubezpieczyciel wypłacił z tego tytułu odszkodowanie w kwocie 4.920,00 zł po 125,00 zł netto za dobę najmu przez 32 dni.

Poszkodowana M. N. (1) dnia 31 sierpnia 2021r. zawarła umowę najmu pojazdu zastępczego z powodem, który zaoferował możliwość wynajęcia samochodu zastępczego za stawkę dobową wynoszącą 190,00 zł netto. Nadto, wynajmujący zaoferował w ramach świadczonej usługi podstawienie auta do klienta i jego odbiór w miejsce wskazane przez najemcę oraz bezgotówkowe rozliczenie kosztów związanych z zawartą umową najmu. Wynajmujący naliczył kwotę 200,00 zł z tytułu podstawienia samochodu do poszkodowanego i jego odbioru.

Zdaniem Sądu, postępowanie poszkodowanej można ocenić jako nielojalne wobec ubezpieczyciela. Poszkodowana bez zapoznania się z ofertą ubezpieczyciela w przedmiocie wynajęcia auta zastępczego wybrała podmiot stosujący stawki za najem pojazdu zastępczego, które były zawyżone w stosunku do stawek oferowanych przez podmioty współpracujące z ubezpieczycielem. Fakt złożenia przez ubezpieczyciela propozycji wynajęcia auta na czas likwidacji szkody został potwierdzony dokumentami zgromadzonymi w aktach sprawy oraz zeznaniami świadka W. M.. Poszkodowana najpierw wynajęła pojazd zastępczy 31 sierpnia 2021 r. i samochód wydano jej o godz. 13.50, a dopiero kilka minut później nastąpiło zgłoszenie elektroniczne szkody o godz. 13.54.

Nie ulega wątpliwości, że już w odpowiedzi na zgłoszenie szkody strona pozwana poinformowała poszkodowanego o możliwości nieodpłatnego wynajęcia samochodu zastępczego za jej pośrednictwem (m. in. według stawki dziennej netto za pojazd klasy D wynoszącej 125,00 zł netto). Pomimo tego poszkodowana nie zdecydowała się na skorzystanie z propozycji ubezpieczyciela sprawcy szkody i korzystania z pojazdu z wypożyczalni współpracujących z pozwanym.

Strona pozwana poinformowała jednocześnie, że w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego bez pośrednictwa ubezpieczyciela, koszt najmu będzie podlegał weryfikacji i koszty najmu mogą być nie zrefundowane lub ograniczone do poziomu cen występujących w wypożyczalniach współpracujących z (...).

Mając zatem powyższe na uwadze, zdaniem Sądu, pozwany co do zasady wykazał, że poszkodowana mogła wynająć samochód zastępczy po stawkach preferencyjnych, za kwotę niższą, niż ta zaproponowana przez powoda oraz, że stawka zastosowana przez firmę powoda była wygórowana. Nieskorzystanie z zapewnianej przez ubezpieczyciela możliwości wynajęcia pojazdu we współpracującej z pozwanym wypożyczalni po stawkach preferencyjnych wynikało z niedbalstwa poszkodowanej. Nie znając warunków najmu w innych wypożyczalniach świadczących tego rodzaju usługi ani też oferty ubezpieczyciela, podjęła decyzję o najmie samochodu u powoda, nie zważając na koszty związane z usługą. Poszkodowana nie wyraziła wobec ubezpieczyciela chęci czy potrzeby skorzystania z takiego pojazdu. Z zeznań poszkodowanej wynika, że całkowicie bezkrytycznie podeszła do kwestii najmu pojazdu zastępczego z wypożyczalni samochodów powoda. Tymczasem, świadomość, że usługa ta wiązać będzie się z określonymi kosztami, wymagała dochowania minimum staranności w zakresie weryfikacji warunków, na jakich odbywa się udzielenie pojazdu. Decyzja poszkodowanego o wyborze oferty pojazdu zastępczego musi być zracjonalizowana i nie może być motywowana jedynie prostotą i wygodą skorzystania z usług określonego kontrahenta. Poszkodowana, zawierając pochopnie umowę najmu samochodu zastępczego bazowała jedynie na informacjach o stawkach najmu i kosztach usługi przekazanych przez powoda, bez przeanalizowania oferty ubezpieczyciela (i w ogóle jakichkolwiek innych ofert), co uzasadnia zarzut przyczynienia się do powiększenia rozmiaru szkody. Przedstawiciel poszkodowanego, który wynajął mu samochód zastępczy podjął jedynie czynności pozorowane zwracając się do strony pozwanej o przedstawienie warunków najmu, gdyż sam już wcześniej wynajął pojazd zastępczy poszkodowanej.

Pozwany wykazał, że zaproponował poszkodowanemu zorganizowanie możliwości najmu pojazdu zastępczego, co potwierdził świadek W. M., a także potwierdzają to dokumenty z akt szkodowych. Dodatkowo, jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r., sygn. akt III CZP 20/17 konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem, w praktyce zwykle telefonicznego, nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem), mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Można zgodzić się z poglądem, że co do zasady, poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwania podmiotu prowadzącego działalność wynajmu samochodu za stawki czynszu niższe niż oferował powód, ale w niniejszej sprawie to pozwany w ramach minimalizacji szkody przejął ciężar takiego poszukiwania i wskazał stawki najmu jakie będą stosowane w przypadku skorzystania z najmu pojazdu u firm współpracujących z ubezpieczycielem, a więc stawki akceptowane przez ubezpieczyciela.

Sąd Rejonowy podziela argumentację wyrażoną w uzasadnieniu w/w uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r., Sąd Najwyższy wskazał bowiem, że jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazd) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Jak wskazał Sąd Najwyższy, przemawia za tym nie tylko zasada proporcjonalności, nakazująca uwzględnić godne ochrony interesy poszkodowanego i dłużnika, ale także ogólniejszy wzgląd na racjonalność ekonomiczną rozwiązań prawnych. Trudno bowiem pominąć, że proponowanie przez ubezpieczycieli (we współpracy z innymi przedsiębiorcami) pojazdów zastępczych jest – ze względu na efekt skali i związaną z tym efektywność kosztową – rozwiązaniem korzystnym dla ogółu ubezpieczonych, gdyż ogranicza koszty ochrony ubezpieczeniowej (i tym samym wysokość składek).

Zatem, nawet jeśli, jak twierdzi powód, stawka najmu, którą zastosował była stawką rynkową, to winien on wykazać, że w okolicznościach niniejszej sprawy, zastosowanie stawki rynkowej wyższej od tej, którą zaproponował pozwany było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Temu powód nie sprostał.

Niewątpliwie zatem wynajmującemu pojazd zastępczy można postawić zarzut braku współdziałania z ubezpieczycielem przy naprawieniu szkody oraz przyczynienie się do zwiększenia jej rozmiarów, wskutek nie uwzględnienia propozycji wystosowanej przez zakład ubezpieczeniowy odnośnie zorganizowania usługi wynajmu pojazdu zastępczego po stawkach preferencyjnych, przy równie atrakcyjnych, a nawet korzystniejszych warunkach najmu, niż w przypadku oferty powoda (bezpłatne podstawienie i odbiór pojazdu, brak limitu kilometrów, brak udziału własnego poszkodowanego w razie powstania szkody w pojeździe wynajętym, brak konieczności uiszczenia kaucji oraz bezgotówkowe rozliczenie kosztów wynajmu). Powyższe implikuje jednoznaczną konstatację, iż poszkodowany nie współdziałał z pozwanym, aby zminimalizować rozmiary szkody, choć do powyższego obligowała go treść art. 354 § 2 k.c. Naruszenie tej zasady skutkuje uznaniem, że wierzyciel przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, co uzasadnia wówczas zmniejszenie zakresu obowiązku jej naprawienia stosownie do treści art. 362 k.c.

Powszechnie wiadomym jest, że pozwany jako podmiot profesjonalny na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych ma możliwość zawarcia z kontrahentami umów m.in. dotyczących najmu pojazdów zastępczych, po cenach, które są preferencyjne i konkurencyjne dla innych ofert rynkowych z racji rozmiaru przedsiębiorstwa, które prowadzi. Dlatego, oceniając rozmiar szkody, brak współpracy poszkodowanego z pozwanym na etapie likwidacji szkody ma wpływ na jej rozmiar. I z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.

Przy niewątpliwej w świetle okoliczności sprawy potrzebie najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego, rzeczą powoda – zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. - było wykazanie, iż przyjęta dobowa stawka najmu była w danych okolicznościach celowa i uzasadniona, jak również że przyjęty przez powoda czas najmu pojazdu był uzasadniony. W ocenie Sądu obowiązkowi temu powód jednak nie sprostał. Pozwany złożył bowiem poszkodowanemu propozycję najmu pojazdu zastępczego, ale za niższą cenę niż proponowana przez powoda, przy jednoczesnej możliwości bezpłatnego podstawienia poszkodowanemu pojazdu samochodu zastępczego w ustalone miejsce i jego odbioru. Poszkodowany nie skorzystał jednak z tej propozycji pozwanego bez uzasadnienia. Tym samym z oczywistych względów, kosztami takiej decyzji poszkodowanego nie można obciążać pozwanego.

Biorąc zatem pod uwagę przedstawioną przez pozwanego propozycję najmu pojazdu zastępczego oraz klasę wynajętego od powoda samochodu w ocenie Sądu właściwą (niewygórowaną) stawką najmu była zaproponowana przez stronę pozwaną w odpowiedzi na zgłoszenie szkody i taką też stawkę należało przyjąć jako ekonomicznie uzasadniony i niezbędny wydatek, tj. w kwocie 125,00 zł netto, a brutto 153,75 zł. Uzasadniony czas trwania najmu pojazdu zastępczego należało przyjąć na 56 dni, to jest od dnia zawarcia umowy najmu, tj. od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia 25 października 2021 r., czyli jeszcze przez okres 7 dni po wypłacie odszkodowania, które nastąpiło w dniu 18 października 2021 r. Koszty te wynoszą zatem 8.610,00 zł. Ponieważ pozwany wypłacił kwotę 4.920,00 zł należało zasądzić kwotę 3.690,00 zł, o czym orzeczono w pkt I sentencji wyroku.

Dalej idące żądanie zasądzenia kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd Rejonowy w Dębicy oddalił.

Jeśli chodzi natomiast o pozostałe żądane koszty, to w ocenie Sądu nie mogło zasługiwać na uwzględnienie roszczenie powoda w zakresie kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego.

Zdaniem Sądu koszty te w niniejszej sprawie nie pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym z zaistniałym zdarzeniem (szkodą). Trzeba w tym miejscu bowiem wskazać, że strona pozwana zaoferowała poszkodowanemu wynajęcie pojazdu zastępczego za swoim pośrednictwem, co oznaczało także zobowiązanie do pokrycia ewentualnych kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego (a w istocie oznaczało bezpłatne podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego w miejscu wskazanym przez poszkodowanego). Poszkodowany jednak z oferty takiej nie skorzystał. Tym samym domaganie się powyższych kosztów w niniejszym postępowaniu było nieuzasadnione.

Żądanie zasądzenia odsetek uzasadnia treść przepisów art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 621) w zw. z art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c., jeżeli nie umówiono się inaczej, ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, przy czym w razie gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń wypłaca bowiem odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia zawiadomienia o szkodzie.

Normy prawnej zawartej w art. 481 § 1 k.c. nie można stosować w oderwaniu od charakteru świadczenia głównego i funkcji odsetek jako świadczenia ubocznego. Skoro powód przed wytoczeniem powództwa zgłosił szkodę pozwanemu pozwany powinien spełnić świadczenie w terminie 30 dni, który to termin wynika z art. 817 § 1 k.c. Termin ten ma znaczenie o tyle, że konkretyzuje pojęcie niezwłocznego spełnienia świadczenia, o którym mowa w art. 455 k.c. To, że pozwany w oparciu o własne postępowanie dowodowe przeprowadzone w toku likwidacji szkody odmiennie ocenił fakty, nie może skutkować tym, że nie popadł w opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Wynika to również z tezy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. akt II CK146/02, LEX numer 82271.

Powód zawiadomił pozwanego o wynajęciu pojazdu zastępczego i została przesłana faktura z dnia 27 października 2021 r. za koszty najmu z terminem płatności do dnia 3 listopada 2021 r. Pozwany decyzją z dnia 7 grudnia 2021 r. przyznał odszkodowanie z tego tytułu w kwocie 4.920,00 zł brutto. Zatem pozwany pozostaje w opóźnieniu spełnienia i żądanie zasadzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od 8 grudnia 2021 r. było uzasadnione

O kosztach postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. wzajemnie je znosząc. Roszczenie powoda zostało uwzględnione w 42,90 %. Poniesione koszty procesu przez powoda to koszty opłaty sądowej od pozwu w wysokości 500,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w łącznej kwocie 1.817,00 zł. Z kolei pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1.800,00 zł.

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda, będącego adwokatem ustalono w stawce minimalnej na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U z. 2015 r., poz. 1800) w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia pozwu.

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego, będącego radcą prawnym ustalono w stawce minimalnej na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z. 2015 r., poz. 1804) w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia pozwu.